Pleidooi voor waardevolle leefomgeving gepresenteerd

Amsterdam, 29 november 2012

Vandaag is in Amsterdam het pleidooi Mooiwaarts gepresenteerd. Een oproep aan de regering om meer aandacht te geven aan de kwaliteit van de bebouwing en het landschap. Dit pleidooi voor een waardevolle leefomgeving is nu al ondertekend door bewonersgroepen, architecten, projectontwikkelaars, professoren en bestuurders van gemeenten en provincies.

In de samenleving groeit het besef over de waarde van een mooie leefomgeving. De ergernis over lege lelijke kantoorkolossen die ons uitzicht belemmeren, groeit. Wie is eigenlijk de eigenaar van dat uitzicht, van die dierbare plekken, waar we als kind ooit speelden?
Meer dan ooit is de leefomgeving ‘onze leefomgeving’ geworden, waar we allemaal een heftige mening over hebben omdat we ervan houden, en waar we ons ook steeds vaker actief voor inzetten.

Maar de regering heeft dat niet begrepen. In de grootste wetgevingsoperatie sinds 1813 worden alle regels op het gebied van bouwen, milieu, natuur, water en ruimtelijke ordening ondersteboven gekeerd en samengevoegd. De nieuwe Omgevingswet, die hiervan het resultaat is, heeft als doel om onze omgeving ‘gezond en veilig’ te maken.
Gezond en Veilig? Al is het 100 keer gezond en veilig! Als ‘mooi’ niet meer meedoet, dan ontstaat er geen omgeving waarin kinderen kunnen opgroeien, waar liefdes opbloeien en waar bedrijven floreren. Nee, gezond en veilig, da’s veel te weinig.

Mooiwaarts pleit ervoor om ruimtelijke kwaliteit te verheffen tot hoofddoel van deze nieuwe Omgevingswet. Maar dat betekent niet tot in de details wordt voorgeschreven wat kwaliteit is.
Mooiwaarts wil dat de gebruikers en bewoners van een gebied een visie opstellen over de kwaliteit: wat is ons dierbaar, en waar moet nog geïnvesteerd worden. De overheid stelt die visie namens de gemeenschap vast. Het is daarna aan de initiatiefnemers van een (bouw-)project om aan te tonen dat hun project een meerwaarde oplevert voor de leefomgeving. Het hoeft niet altijd beter te worden, maar aantastingen van de bestaande kwaliteit moeten wel met hogere nieuwe kwaliteit gecompenseerd worden.
De gemeente bepaalt ten slotte of er inderdaad sprake is van meerwaarde. Dat gebeurt door de inzet van kwaliteitsadviseurs, die zich (naar gelang de ambitie van de gemeenschappelijke visie) beperkt tot de inpassing in het landschap, of let op alle details tot en met de kleur van de sponningen. Initiatiefnemers kunnen de kwaliteitsadviseurs raadplegen, wanneer ze daar profijt van denken te hebben.

Mooiwaarts keert zich met dit pleidooi tegen privatisering van de ruimtelijke kwaliteit. De leefomgeving is van ons allemaal, daar dragen we samen verantwoordelijkheid voor. Alle seinen voor privatisering staan inmiddels op rood. Privatisering is een doodlopende weg, wij trekken Mooiwaarts.

Mooiwaarts is tot dusverre ondertekend door:
Roel in ’t Veld, hoogleraar bestuurskunde en sustainability,
Dieudonné Akkermans, burgemeester, Eijsden
Wico Ankersmit, directeur Vereniging Bouw-en Woningtoezicht Nederland, Ede
Flip ten Cate, directeur Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, Amsterdam
Adri Duivesteijn, wethouder, Almere
Yttje Feddes, landschapsarchitect, Amsterdam
Jules Iding, adviseur beeldkwaliteit Nijmegen, Oss
Marianne Kallen-Morren, advocaat
Liesbeth van der Pol, architect, Amsterdam
Carel de Reus, adviseur ruimtelijke ordening c.a., Rotterdam
Gert de Roo, hoogleraar planologie, Groningen
Tjerk Ruimschotel, voorzitter Bond van Planologen en Stedenbouwkundigen BNSP, Groningen
Reynt Jan Sloet van Oldruitenborgh, voorzitter Dorpsraad Werkhoven
Rudy Stroink, gebiedsontwikkelaar, Utrecht
Marja van der Tas, burgemeester, Steenwijkerland
Bert Uitterhoeve, sectordirecteur, Haarlemmermeer
Leen Verbeek, voorzitter, Commissaris der Koningin Flevoland, Lelystad