In wat voor Nederland wil je leven?

Waarom woon je waar je woont? Misschien omdat je er geboren bent, je op slag verliefd werd op dat huis, omdat het dicht bij je werk is, vanwege de buren of de prijs, maar waarschijnlijk vooral omdat je je er ’thuis’ voelt. Het is belangrijk om in een plezierige omgeving te wonen, te werken, te recreëren.

Een groot deel van onze ‘vrije’ tijd zijn we buiten. Voor Nederlanders zijn wandelen en fietsen de belangrijkste vormen van actieve recreatie. We genieten van natuur, het oerhollands landschap en streken die we nog niet kenden. Maar juist ook dicht bij huis: we maken een ommetje, laten de hond uit, gaan op de fiets naar school en ‘werken’ aan onze gezondheid door te sporten. Kortom, we zijn graag ‘buiten’.

Om te genieten van deze tochten, dichtbij huis of wat verder weg, is een omgeving nodig waar je je ook ’thuis’ voelt. Een omgeving waar het mooi is, aantrekkelijk. Een omgeving waar zo min mogelijk hinder is door bijvoorbeeld industrie, autoverkeer of drukte. Als we wandelen of fietsen willen we natuur en landschap kunnen beleven, frisse lucht opsnuiven en even ontstressen. En onderweg pakken we een terrasje of boeken een hotel voor een wandelweekend elders.

Over die leefbaarheid gaat, althans in de aanzet, de nieuwe Omgevingswet die nu in de maak is. Dit wetsproject beoogt. 60 wetten en honderden regelingen die betrekking hebben op de leefomgeving samen te voegen tot een samenhangend geheel. Hoewel het doel is om de ‘kwaliteiten van onze leefomgeving te borgen’ gaat het vooralsnog vooral over betere afstemming van plannen en procedures op elkaar, snellere en betere besluitvorming en meer ruimte voor lokale bestuurders om keuzes te maken.

In de meer inhoudelijke discussies over de nieuwe Omgevingswet valt op dat de ‘zachte’ kwaliteiten, van belang voor u als wandelaar/recreant ondergesneeuwd dreigen te raken door de nadruk op de groei van de economie en de bereikbaarheid. Waar over ‘kwaliteit van omgeving’ wordt gesproken, gaat het met name over kwantitatieve normen voor emissies, geluid en stank. Niet onbelangrijk, maar eenzijdig.

Wandelnet wil wandelen in Nederland de plaats geven die het verdient: een goede mogelijkheid om overal te voet op pad te gaan. Omdat vrijwel alle Nederlanders wandelen, omdat wandelen gezond en leuk is en het bijdraagt aan economische ontwikkeling en een duurzame samenleving.

Daarom dragen we graag bij aan een nieuwe Omgevingswet die wat ons betreft verder gaat dan alleen een veilig en gezond Nederland, maar ook aandacht heeft voor een aantrekkelijk en mooi Nederland. We stellen de mens in die omgeving centraal en meer specifiek de ‘mens-te-voet’.

Een bewandelbaar Nederland vraagt om…

Waar geleefd wordt, wordt gewandeld. Overal in Nederland gaan mensen vanuit hun voordeur te voet op pad: om een ommetje te maken, te joggen of om de hond uit te laten. Maar ook verder van de huisdeur wordt gewandeld voor dag- of meerdaagse tochten. Ruim 6,6 miljoen Nederlanders wandelen regelmatig. Niet voor niets is het Pieterpad verkozen tot icoon in de canon van de Ruimtelijke Ordening.

…een aantrekkelijke wandelomgeving

De aantrekkelijkheid van de wandelomgeving kan op iedere plek weer anders zijn. Het gaat dan om ruimtelijke kwaliteiten van landschap, natuur en cultuurhistorie; zowel in de stad als het buitengebied. De belevingsmogelijkheden van de omgeving en het authentieke karakter van een streek/regio/stad/dorp zijn cruciaal.

…een toegankelijke wandelomgeving

Toegankelijkheid is een essentieel begrip in de wandelomgeving. Het gaat dan om de mogelijkheid ergens te kunnen lopen, zowel in juridisch als feitelijk opzicht. Wandelnet streeft naar een leefomgeving met wegen en paden die geschikt zijn voor de mens-te-voet. Dat betekent een infrastructuur gericht op wandelaars met maximale maaswijdten van 2 kilometer, aangepast aan het karakter van de omgeving. Toegankelijkheid heeft betrekking op verschillende gebieden van diverse eigenaren: natuurorganisaties, Waterschappen, landgoedeigenaren, voormalige defensieterreinen etcetera.

…een gezonde en veilige wandelomgeving

Een wandelomgeving moet veilig zijn in de zin van verkeersveilig en sociaal veilig; veilige oversteken, scheiding van gemotoriseerd en ongemotoriseerd verkeer en begaanbare paden zonder hindernissen. Een gezonde leefomgeving biedt letterlijk en figuurlijk ruimte om te ontstressen als tegenhanger van de drukte en hectiek in het dagelijks leven. Bewegen in een groene omgeving heeft aantoonbaar hogere gezondheidseffecten dan in een binnenruimte zoals de sportschool. Belangrijk is een stille omgeving die zo veel mogelijk wordt gevrijwaard van bijvoorbeeld verkeerslawaai.

…een niet verhokte wandelomgeving

De ruimtelijke realiteit van Nederland toont een beeld waarbij de wandelomgeving doorsneden wordt door barrières in de vorm van wegen, spoorlijnen en water. Om Nederland toegankelijk te houden, moet aandacht zijn voor compenserende maatregelen bij ingrepen in de snelle infrastructuur.

…een beschermde wandelomgeving

De wandelomgeving in Nederland verdient bescherming. Dat vraagt om een integraal ruimtelijk beleid dat niet alleen aandacht heeft voor economische belangen. Bescherming kan onder andere plaatsvinden op basis van cultuurhistorie, (inter)nationale routestructuren, leefbaarheid, natuurwaarden en gezondheid.

Wandelnet heeft de wandelaar als vertrekpunt, maar altijd in het ruime perspectief van de mens in de omgeving. Graag dragen we samen met andere partijen uit dat een ‘waardevolle omgeving’ niet altijd alleen maar in financiële waarde is uit te drukken.

Anja van Kooten Niekerk
Directeur Wandelnet

www.wandelnet.nl

2013