Drijvend op veen

Bob Duindam, bestuurder Veenweide Innovatie Centrum

Als je doet wat je altijd deed krijg je wat je altijd kreeg, het getuigt van krankzinnigheid om iets anders te verwachten. Vrij naar A. Einstein.

Mijn stelling is “bodemdaling is een gevolg van onze rigide gebiedsindeling in natuur, agrarisch en wonen/werken”, met als gevolg Heel Holland zakt, en ja dat is op meerdere manieren uitlegbaar.
Ik wilde eerst beginnen met te zeggen dat het huidige watersysteem failliet is, maar er is meer aan de hand. Het hele systeem is failliet. Alleen merken we de gevolgen te laat omdat we in Nederland zo gruwelijk rijk zijn.
Weet u wat het rendement per hectare weiland in onze omgeving is voor de agrariër? 1500 €
Weet u wat energiebedrijven bieden per hectare voor zonneparken? 3000 €!
Weet u hoeveel melk teveel wij produceren volgens de Unilevers en de Campinas van deze wereld? 10%. Die 10% is gering, maar heeft een desastreus effect op de melkopbrengst voor boeren.

We staan hier in een polder die de afgelopen 700 jaar aardig gezakt is. In deze omgeving gemiddeld 3 meter, en sommige plekken natuurlijk nog veel en veel meer, tot wel 7 meter.
Maar nog geen kilometer verderop hebben we het natuurgebied Nieuwkoopse plassen en de Haeck, waar de plassen en rietgebieden verzanden en regelmatig ontgraven moeten worden om de natuur te behouden.
En een kilometer de andere kant op, in Kanis, overwegen we gruwelijke grote investeringen om de zetting van de openbare ruimte in het woon- en werkgebied te stoppen.
Alleen wij Nederlanders, die geen ander perspectief kennen, vinden dit geen waanzin.
Het huidige watersysteem is failliet; laten we vanaf nu burger en ondernemers laten participeren in het nieuwe watermanagement in plaats van hen regels en niveaus op te leggen, vaak onmerkbaar en onzichtbaar. Binnen vijf jaar stoppen we definitief met verlaging van het grondwater, geen millimeter meer.
In twintig jaar is er in het veenweidegebied (door een combinatie van vernatting in combinatie met bodemversterking door klei/mest menging) sprake van geheel andere grondgebonden veeteelt; het gebied staat vol met cranberries, veenbessen en andere aquatische producten en runderen.
Nieuw bebouwd gebied leggen we alleen nog maar zettingsvrij aan; binnen 5 jaar de eerste op veen drijvende woningen en wegen.

Maar het belangrijkste is dat we opnieuw het gegeven onder ogen durven zien dat wij in een moerasdelta leven (het heet niet voor niets Neder-land). De Nederlandse dijk-, duin- en dam-ingenieurs en -planologen hebben het landschap vastgespijkerd, beter vastgeheid. Dit is onhoudbaar.
Als we nou 10%, slechts 10% van het gebied anders gaan gebruiken. Een aantal agrarisch gebieden gaan we omvormen voor de energiewinning om voor Nederland het klimaatakkoord van Parijs te kunnen halen. Grote zonnevelden, compacte parken met kleine windmolens en teelt van grondstoffen voor isolatie en energiewinning (het biezenproject van Hans Slootjes), waarbij de overheid ná brandstoffen ook 10% biomassa in de bouw en isolatie van huizen verplicht stelt. In deze velden drijven de zonnepanelen op een laag van 30cm water. Dat zorgt voor een enorme bio-diversiteit, en leidt tot depositie van nieuw bodemmateriaal. Per 100 jaar hoogt de grond met 50 cm op. Dat klinkt weinig, maar dat vonden we van een daling van 1 cm per jaar ook.
Zo gaan natuurlandschap, agrarisch landschap en zelfs woonlandschappen in elkaar overlopen. We houden op met de zotheid van het ontgraven (pet-gaten) van het verzandende natuurgebied Nieuwkoopse plassen en De Haeck, hier om de hoek. We houden op met leegpompen van de laagste polders. Dan wordt polder vanzelf natuur, wat vanzelf verzandt, en dan weer opnieuw agrarisch te gebruiken is. Het is ook nog eens factoren goedkoper, en de agrariër krijgt een betere prijs voor zijn melk.
Kortom door het geheel anders te gaan doen dan de afgelopen 700 jaar, krijgen we ook een andere resultaat. Het bodemdalingsvraagstuk is omkeerbaar.

Mooiwaartscafé #8, 12 oktober 2017.